* باسمه تعالی *
« جملات قصار تربيتی
1) نماز , سکوی اعتلا و عروج انسان است .
2) نماز , معيار حق جويی ِ شکوفايی جوانه های وجود وپيمان تسليم است .
3) نماز , پيام مکتب ِ ستون دين و قله بالندگی است .
4) نماز , کلاس درس و کتاب هستی است .
5) نماز , نياز هميشه انسان به شکفتن است .
6) نماز , صيقل وجود و آيينه حق است .
7) نماز , بانگ برپايی تعظيم ارزشها و تکريم انسانهاست .
8) نماز , چراغ هر خانه و کاشانه ِ زينت هر شهر و ديار و عطر حيات است .
9)نماز , نويدبخش سلامت جسم ِ بهداشت روان و طهارت روح است .
10) نماز , چشمه جوشان معرفت است .
11) نماز , ارزش است و نگهدار ارزشهاست .
12) نماز , کامل ترين پاسخ به عاليترين نياز انسان است .
13) نماز , انعکاس فرياد روح محبوس در جسم است .
14) نماز , ارتباط زمينيان را با ملکوتيان برقرار می سازد .
15) نماز , رأس تمام عبادتهاست .
16) نماز , سد محکمی دربرابر سيل گناهان است .
17) نماز , اصلاح فرد و جامعه است .
18) نماز , راه رستگاری دنيا و آخرت است .
19) نماز , سرود قدسيان و نماز خواندن ِ هماوايی با فرشتگان است .
20) نماز , روشن کننده شبهای تاريک است .
21) نماز , بهترين عبادتهاست .
22) نماز , مؤثرترين سلاح برعليه شيطانهاست .
23) نماز , عمود خيمه دين است .
24) نماز , ياد متقابل عابد و معبود است .
25) نماز , گنجينه ذکر و راز است .
26) نماز , کليد بهشت است .
27) رسول اکرم (ص) : « به فرزندانتان احترام کنيد و آنان را خوب ادب کنيد تا آمرزيده شويد . »
28) رسول اکرم (ص) : « بنده ای که مطيع پدر , مادر و پروردگارش باشد در بالاترين درجات است . »
29) رسول اکرم (ص) : « از همنشين بد بپرهيز , چون تو را با آن می شناسند . »
30) رسول اکرم (ص) : « توبه نيکو ست ولی در جوانی نيکوتر است . »
31) رسول اکرم (ص) : « خوش اخلاقی مودت و دوستی را استوار می کند . »
32) رسول اکرم (ص) : « فاش کردن راز برادرت خيانت است پس از اين کار دوری کن . »
33) رسول اکرم (ص) : « نگاه محبت آميز فرزند به پدر و مادرش عبادت است . »
34) رسول اکرم (ص) : « مردم را دوست بدار تا آنها نيز تو را دوست بدارند . »
35) امام علی (ع) : « آفت زندگی بی برنامگی است . »
36) امام علی (ع) : « خوشرويی کمند دوستی است . »
37) امام علی (ع) : « پيش از تصميم مشورت کن و پيش از اقدام بينديش . »
38) امام علی (ع) : « بهترين کسان برای مشورت صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دورانديش اند . »
39) امام علی (ع) : « همنشينی با دوست خردمند حيات بخش روح است . »
40) امام علی (ع) : « دوست نزديکترين خويشاوند است . »
41) امام علی (ع) : « زشت ترين بی وفايی فاش کردن راز است . »
42) امام علی (ع) : « کسی که برای کاری با تو دوستی کند پس از رسيدن به آن به تو پشت می کند . »
43) حضرت فاطمه (س) : « خداوند نماز را به منظور دور کردن انسان از کبر واجب فرمود . »
44) حضرت فاطمه (س) : « همواره در کنار مادر باش زيرا بهشت زير پای مادران است .»
45) امام حسن (ع) : « با مردم آنگونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند . »
46) امام حسن (ع) : « شنواترين گوش ها آن است که به پندی گوش فرا دهد و از آن سود جويد . »
47) امام حسن (ع) : « در مجازات خطاکار شتاب مکن و ميان خطا و مجازات راهی را برای عذرخواهی قرارده . »
48) امام حسن (ع) : « خويشاوندی به دوستی و محبت است گرچه فاميل نباشد . »
49) امام حسن (ع) : « انديشه کردن زندگانی دل بيناست . »
50) امام حسين (ع) : « گزافه گويی گرفتاری درست می کند . »
51) امام حسين (ع) : « چيزی بر زبان نياوريد که از ارزش شما بکاهد . »
52) امام حسين (ع) : « در ارتباط با کسی که به تو اميدوار است خوش بين باش . »
53) امام سجاد (ع) : « حق معلم تو اين است که بزرگش داری و با دقت به سخنانش گوش سپاری . »
54) امام سجاد (ع) : « دنيا دوستی سرآغاز هر خطايی است . »
55) امام سجاد (ع) : « خودداری از آزار ديگران نشانه کمال فرد و مايه آسايش دو گيتی است . »
56) امام سجاد (ع) : « مومن سکوت می کند تا سالم ماند و سخن می گويد تا سود برد . »
57) امام سجاد (ع) : « از دروغ بپرهيزيد کوچک باشد يا بزرگ , جدی يا شوخی . »
58) امام سجاد (ع) : « آن که بر تو گمان نيک بَرَد با نيکی کردار گمان او را درست دار . »
59) امام باقر (ع) : « باايمان ترين مردم خوش اخلاق ترين آنهاست . »
60) امام باقر (ع) : « زکات علم , آموختن آن به بندگان خدا است . »
61) امام باقر (ع) : « زبان کليد هر خوبی و بدی است . »
62) امام باقر (ع) : « با مردم آنگونه سخن بگوييد که دوست داريد با شما گويند . »
63) امام باقر (ع) : « هيچ مصيبتی مانند بی خردی نيست . »
64) امام باقر (ع) : « از همنشينی با دروغگو پرهيز کن ! زيرا او همه چيز را برخلاف واقع نشان می دهد . »
65) امام باقر (ع) : « از تنبلی و بی حوصلگی بپرهيز که اين دو کليد هر بدی اند . »
66) امام صادق (ع) : « سه چيز مايه انس است : زن سازگار , فرزند نيک و دوست يکرنگ . »
67) امام صادق (ع) : « سه چيز دوستی در پی دارد : دينداری , فروتنی و بخشش . »
68) امام صادق (ع) : « خوش خلقی گناه را آب می کند , آنگونه که خورشيد يخ را آب می کند . »
69) امام صادق (ع) : « هر که کار زشتی را فاش کند مانند کسی است که آنرا انجام داده است . »
70) امام صادق (ع) : « بهترين برادران من کسانی هستند که عيوب من را به من هديه کنند . »
71) امام صادق (ع) : « از تجسس در کار مردم خوداری کن و گرنه بدون رفيق خواهی ماند . »
72) امام صادق (ع) : « از کسی که می ترسی دست رد بر سينه ات بزند چيزی مخواه . »
73) امام صادق (ع) : « هرکس به خانواده خود نيکی نمايد روزی اش افزون گردد . »
74) امام صادق (ع) : « هر کس به تو احترام کرد , احترامش کن . »
75) امام کاظم (ع) : « دنيا به آب دريايی ماند که هرچه تشنه از آن بنوشد , تشنه تر می شود تا سرانجام او را می کشد . »
76) امام کاظم (ع) : « بی نيازترين مردم کسی است که گرفتار حرص نباشد . »
77) امام کاظم (ع) : « صبر به هنگام بلا برتر از غفلت به هنگام آسايش است . »
78) امام کاظم (ع) : « خداوند از آدم پرخواب و بيکاره خشمگين است . »
79) امام کاظم (ع) : « بخشش نابجا اسراف است . »
80) امام کاظم (ع) : « اگر شما را برای شهادت دادن يا حقی خواستند شانه خالی نکنيد . »
81) امام کاظم (ع) : « مومن مانند دو کفه ترازو است هرچه ايمانش زياد شود بلايش نيز افزون گردد . »
82) امام رضا (ع) : « دوستی با مردم نيمی از عقل است . »
83) امام رضا (ع) : « بهترين صدقه ياری رساندن به ضعيفان است . »
84) امام رضا (ع) : « دوستی با نادان مشقت است . »
85) امام رضا (ع) : « تا می توانی از آدم احمق و پست بگريز . »
86) امام رضا (ع) : « زبانت را نگهدار تا عزيز باشی . »
87) امام رضا (ع) : « تواضع يعنی با مردم آنگونه رفتار کنی که دوست داری با تو رفتار کنند . »
88) امام رضا (ع) : « کسی که از خدا توفيق بخواهد ولی تلاش نکند خود را مسخره کرده است . »
89) امام رضا (ع) : « عبادت به نماز و روزه بسيار نيست , بلکه عبادت انديشيدن در امر خداوند است . »
90) امام رضا (ع) : « آنکه بعد از توبه گناه کند , خدا را مسخره کرده است . »
91) امام رضا (ع) : « توکل آن است که انسان جز از خدا نترسد . »
92) امام جواد (ع) : « بدان که تو از ديد خداوند پنهان نيستی , پس بنگر که چگونه هستی . »
93) امام جواد(ع) : « فاش کردن کاری پيش از استوار کردن آن سبب تباهی آن می شود . »
94) امام جواد (ع) : « از رفاقت با آدم شر دوری کن . »
95) امام جواد (ع) : « فساد اخلاقی آدمی بر اثر معاشرت با بی خردان است . »
96) امام جواد (ع) : « درستی اخلاق در سايه پيوند و همراهی با خردمندان است . »
97) امام جواد (ع) : « هرکه بدون آگاهی کاری کند فساد کارش از صلاح آن بيشتر است . »
98) امام جواد (ع) : « کسی که ديگری را بدون دليل سرزنش کند خودش سرزنش می شود بدون دليل . »
99) امام هادی (ع) : « جاهل , اسير زبان خويش است . »
100) امام هادی (ع) : « مجادله , دوستی قديم را تباه می کند و پيوندهای محکم را می گسلد . »
101) امام هادی (ع) : « از کسی که به او بدگمانی , خيرخواهی طلب نکن . »
102) امام هادی (ع) : « عاق والدين روزی را کم و انسان را خوار می کند . »
103) امام هادی (ع) : « ضوابط کار را قبل از شروع آن استوار کن تا سرزنش نشوی و افسوس نخوری . »
104) امام هادی (ع) : « شوخی , ِ تفريح بی خردان و کار نادانان است . »
105) امام هادی (ع) : « در هر کاری به خدا توکل می جوييم . »
106) امام هادی (ع) : « دنيا بازار است , گروهی در آن سود می کنند و گروهی زيان . »
107) امام هادی (ع) : « افسوس کوتاهی در کارهای گذشته را با تلاش در آينده جبران کنيد . »
108) امام هادی (ع) : « هرکس خدا را اطاعت کند , فرمانش برند . »
109) امام حسن عسکری (ع) : « هرکس خوبی بکارد , شادمانی بدرود و هرکه تخم بدی بيفشاند , پشيمانی درو می کند . »
110) امام حسن عسکری (ع) : « بدترين بنده آدم دورو است . »
111) امام حسن عسکری (ع) : « هر عزيزی حق را رها کرد ذليل شد و هر ذليلی حق را گرفت عزيز شد . »
112) امام حسن عسکری (ع) : « روزه واجب شد تا توانگر درد گرسنگی را بچشد و به مستمندان کمک کند . »
113) امام حسن عسکری (ع) : « دورانديشی اندازه ای دارد , زياده روی در آن ترس است . »
114) امام حسن عسکری (ع) : « سخاوت اندازه ای دارد , اگر از حد آن بگذرد اسراف است . »
115) امام حسن عسکری (ع) : « شجاعت اندازه ای دارد , زياده روی در آن بی باکی است . »
116) امام حسن عسکری (ع) : « بهترين برادر تو کسی است که خطايت را فراموش کند و احساس تو را به خود به ياد آورد . »
117) امام حسن عسکری (ع) : « تمام ناپاکی ها در خانه ای جمع شده است و کليد آن دروغگويی است . »
118) امام زمان (عج) : « برای تعجيل در فرج زياد دعا کنيد که آن گشايشی برای خود شماست . »
119) امام زمان (عج) : « کسی که نماز صبح را تا ناپيدا شدن ستارگان به تأخير اندازد از رحمت خدا به دور است . »
120) امام زمان (عج) : « هرکسی در پی انجام خواسته های خدا باشد , خداوند هم در پی برآوردن نيازهای اوست . »
شكايت قرآن از هواداران
يكي از شكايت كنندگان در قيامت؛قرآن عزيز است؛ييامبر اكرم صلي الله عليه وآله فرمود:((يجي ء يوم القيامه ثلاثه يشكون؛المصحف والمسجد والعتره؛ روز قيامت سه چيز براي شكايت از مردم به صحنه مي آيند كه يكي از آنها قرآن است وديگري مسجد وسوم هم خاندانم مي باشند.)) بحار الانوارج7؛ص222
شايد شكايت قرآن به اين مضمون باشدكه:
خدايا!با اينكه دستور تلاوت قرآن آمده ولي بسياري از مسلمانان حتي نتوانستند از رومرا بخوانند.
خدايا!بعضي كه مرا مي خواندند حق تلاوتم را ادا نمي كردند؛يعني بدون طهارت ووضو وتدبر به سراغم مي آمدند ويا در تلاوتم عجله مي كردند.
خدايا!بعضي از خوانندگان مرا نمي فهميدند ودر فكر فهميدن من هم نبودند.
خدايا!بعضي آيات مرا مرا مي خواندند ومي فهميدندولي عمل نمي كردند.
خدايا بعضي كه عمل مي كردند به ديگران نمي رساندند.
خدايا بعضي به جاي آنكه مرا قانون بدانند وسيله نان دانسته ومال التجاره خود قرار دادند؛از خواندن وچاب كردن سرمايه اندوزي مي كردند.
خدايا!بعضي تنها به هنگام سفر وشب هاي احياء مرا بالاي سر خود قراردادند ودر طول سال از من غفلت كردند.
«باسمه تعالی»
پیامی ازامام ابوالحسن الرضاعلیه السلام
ای عبدالعظیم ،دوستانم راسلام برسان وبه آنان بگوکه شیطان رابرخودمسلط نسازند،
به راستی وامانتداری وسکوت وترک جدال ،آنان راامرنمای،
به دیداریکدیگرکه موجب خوشنودی من است ،ایشان راتوصیه کن،
مبادکه به هتک حرمت وپرده دری ازیکدیگرمبادرت جویند،که سوگندیادکرده ام ،آن کس که چنین کندودوستی ازدوستانم راآزرده سازد،ازخداوندبخواهم اورادردنیابه سخت ترین عذاب گرفتارسازدودرآخرت درزمره زیانکاران قرارش دهد.
ایشان راآگاه کن که خداوندنیکوکاران ایشان رامی بخشدوازبدکارانشان درمی گذرد،جزآن که به اوشرک ورزیده ،ویادوستی ازدوستان مراآزاررسانیده ویاقصد سوئی نسبت به اودردل پنهان کرده باشد.
خداوندچنین کسی رانمی بخشد،وچون به کارش اصرارورزد،روح وحقیقت ایمان راازقلبش رخت بربنددوازولایت من بیرون رودوازآن هیچ برخوردارنگردد.
که ازاین به خداپناه می جویم
علیرضا شمس مورکانی کارشناسی قرآن ،نماز وعترت آموزش وپرورش منطقه باغبهادران
ایجاد جاذبه و کسب توفیق حضور در نماز خانه یعنی این که بتوانیم :
نماز خواندن را از حالت فقط براساس تکلیف و عادت ، خارج کنیم و با استفاده از شیوه های گوناگون هنری و تربیتی ، جنبه توفیق تشکر و سپاسگزاری از نعمتهای بی اندازه حضرت خالق و رحمان را نیز نمایان سازیم ...
داستانها و نمایشنامه هایی ارائه کنیم که نگاههای مثبت وتربیتی به آثار و نجات دهنده بودن نماز از تباهی را در خود داشته باشند .
در آموزشهای خانواده ها ، روی خانواده هایی که کمتر به نماز اهمیت می دهند بیشتر کار کنیم .
برای ابعاد مختلف وآثار نماز و به خصوص اخلاق نماز گزار جلسات وکارگروههای دانش آموزی برگزار کنیم .
معلمین و افراد نماز گزاری که می خواهند برای نماز تبلیغ کنند خودشان اخلاق حسنه و واقعی نمازگزار را داشته باشند .
امام جماعت دانا و توانمند و مشوق بچه ها به نماز و خلاق در کار وتبلیغ داشته باشیم .
از اختصاص بودجه خاص نماز و گسترش آن ، برای تنوع بخشی به تبلیغات و استفاده از هنر در این مورد کوتاهی نکنیم .
فضای نماز خانه را به بهترین وجه بازسازی و زیباسازی کنیم .
مقاله نویسی و نوشتن وبیان خاطرات زیبای بچه ها را گسترش دهیم.
مسابقه نقاشی - نقاشی خط - داستان - مقاله و ... با موضوع ( اولین نماز من ) برگزار کنیم .
مسابقات مختلف با هدایای فوری در نماز خانه با موضوعات گوناگون برگزار کنیم .
اشاعه دهندگان واقعی فرمایش حضرت امام صادق علیه السلام باشیم که : کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم .... سپاس
-زیبا سازی نمازخانه ها
2-استفاده از مبلغان دینی زبده در مدارس
3-استفاده از مشوقهای مختلف مانند دادن جایزه ، بردن به اردو و...
4-استفاده از داستانهای قرآنی ومعرفی الگوهای عملی برای دانش آموزان
5-جدی گرفتن زنگ نماز مدارس
راههای جذب دانش آموزان به فرا گیری قرآن کریم
در امر آموزش قرآن كریم، در هر مرحله‌ای اعم از آموزش روخوانی و روانخوانی یا مفاهیم و مانند آن، باید سعی شود كه علاقه دانش‌آموزان نسبت به درس و كلاس افزایش یابد و شور و شوقی برای این كار در آنها به وجود آید.
علاوه بر روش‌ها و مهارت‌هایی كه در كتاب‌های روش‌ها ، فنون و مهارت‌های تدریس نوشته شده است ؛ گاه تجربه‌های یك معلم هم می‌تواند برای معلمان و دبیران راه‌گشا باشد تا در حد توان و امكانات در كلاس خود، آنها را اجرا كنند. برگزاری كلاس قرآن خارج از كلاس درس به ویژه در مكان‌هایی غیر از كلاس درس، استفاده از رحل برای تلاوت قرآن كریم، تشویق دانش آموزان به وضو گرفتن برای حضور در كلاس قرآن و بیان ضرب‌المثل‌های قرآنی می‌تواند موجب تشویق دانش‌آموزان و ایجاد تنوع در كلاس‌های قرآن درس شود.
حفظ و ترجمه دعاهای قرآنی، بهره گرفتن از داستانهای انبیا و بیان آنها برای نوجوانان ، برگزاری مسابقه از آثار قلمی دانش‌آموزان و مورد مسائل قرآنی و خواندن احادیثی درباره فضیلت تلاوت قرآن از دیگر راههای جذب دانش‌آموزان به كلاس‌های قرآنی است .
خوشنویسی آیات قرآن، بهره‌گیری از حضور علما و استادان قرآنی در كلاس درس، شركت دادن دانش‌آموزان در مجالس و برنامه‌های مساجد محل، سعی در ایجاد خاطره‌ی خوش و تجربه‌ای مثبت از طرق مختلف و توصیه به تمرین اخلاق قرآنی نیز از جمله این راه‌هاست.
علیرضا شمس مورکانی کارشناسی اقامه نماز، قرآن و معارف اسلامی اداره آموزش وپرورش منطقه باغبهادران
««باسمه تعالی » یادباد آن روزگاران یاد باد دبستان ادیب مورکان 67ساله شد : یکی از مدارس قدیمی منطقه باغبهادران دبستان ادیب ( عراقی سابق ) مورکان است با قدمت 67 سال و قبل از آن دانش آموزان این روستا در مکتبخانه ملی این محل درس می خواندند و از مکتبداران قدیمی این روستا به ملا هاشم و ملاعلی آقا آخوند و میرزا محمدعلی فریدون پور می توان اشاره نمود و اولین دبستان این روستا در سال 1327 ه.ش به نام دبستان نوبنیاد دولتی مورکان افتتاح و در این سال تعداد دانش آموزان آن 79 نفر و تاسال 1330 تعداد دانش آموزان این دبستان به 125نفر افزایش یافته است . از مدیران و آموزگاران اولیه این دبستان از آقایان : قلی کیوانی ، منوچهر بصیر ،عزیزاله مقربی ، محمد کیانی ، رضاضاعی ،مسعود بزرگزاد ،محمود دامغانی ،فرامرز دهقانی اردستانی ، مرتضی طباطبائی ، خداکرم صالحی مورکانی ، منوچهر سُهیلیان ، محمد نیکو نژاد ، پرویز حسینی پور ، حسنعلی مختاری مورکانی و محمد حسن حقانی مورکانی وعلی بخش طاهری مورکانی ،محمد حسین ملک احمدی ،حسین مقدّس ، حبیب اله صدر ی، مجید مجیدی ، منوچهر بهادرانی و صدها معلم گرانقدر دیگر که پس از آنها به دانش آموزان این دبستان خدمت نمودند می توان یاد کرد .
عوامل مؤثر در جذب دانش آموزان به نماز فاقم وجهك للذین حنیفاً فطرهٔ الله التی فطر الناس علیها پس تو ای رسول( با همه پیروانت مستقیم رو به جانب آیین پاك اسلام آور و پیوسته از طریق دین خدا كه فطرت دین خدا كه فطرت خلق را بر آن آفریده است پیروی كن (سوره روم- ۳۰). پرستش یكی از ابعاد روح آدمی است. انسان فطرتاً موجودی است خداخواه و خداجوی. موجودی در عالم وجود نیست كه پرستنده و پرستشگر نباشد. از نظر قرآن نه تنها انسان، بلكه همه موجودات عالم ثناگوی خدایند و در طریق محبت الهی در حركتند. «و بعثهم فی سبیل محبته» آن گیاه كه حركت می كند، جز عشق او هیچ در سر ندارد، آن سنگ هم كه با قوه جاذبه حركت می كند در واقع غیر از این كه حق و ذات حق را جست وجو می كند و محبت خدا در ذات اوست، چیز دیگری نیست. قرآن می فرماید: «و ان من شیئ الا یسبح بحمده و لكن لاتفقهون تسبیحهم» (سوره اسرا-۴۴). فارابی فیلسوف معروف اسلامی می گوید: آسمان كه گردش می كند، آن گردش نماز و عبادت و پرستش آسمان است. زمین كه تكان می خورد همین جور، باران كه ریزش می كند آن ریزش پرستش اوست، آب كه جریان پیدا می كند آن جریان پرستش و عبادت اوست. اوج عبادت خدا برای فرد مسلمان از طریق نماز متجلی می گردد. نماز سیمای مكتب است. «الصلوهٔ وجه دینكم» نماز ستون دین است. «الصلوهٔ عمود الدین». رسول گرامی اسلام(ص) در هنگام اذان به بلال می فرمود: «ارحنا یا بلال» ای بلال ما را از غم و تلخی نجات بخش و بلال اذان گویان نشاط عبادت را به ذائقه نمازگزاران می چشاند. همانگونه كه در دعای هفتم مناجات خمسه عشر آمده: «واجعل نشاطی فی عبادتك» خداوندا: نشاط مرا در عبادت خودت قرار بده. چگونه می شود كودكان و نوجوانان ما نشاط و شادی خود را در عبادت و پرستش حق تعالی جست وجو نمایند؟ این مطلب بر این كوشش است تا شیوه های كاربردی علم روانشناسی را در جذب كودكان و نوجوانان به نماز ارایه نماید. امروزه اغلب صاحبنظران و متخصصان علوم رفتاری بر این عقیده اند كه توارث و محیط، هر دو مشتركاً خصوصیات جسمانی و روانی فرد را شكل می دهند. حتی در تكوین و ظهور رفتارهای اعتقادی مثمرثمرند. ● نقش وراثت بسیاری از ویژگی های بدنی و روانی مانند قهر، ساختار استخوانی، رنگ مو و چشم، هوش و استعداد از طریق ارث كسب می شوند. لمبروز، جرم شناس ایتالیایی می گفت: فردی كه تبهكار می گردد ذاتاً تبهكار به دنیا می آید! از نظر وارث و علم مربوط به آن پدر تبهكار و فاسد درصدی از مجرمیت خود را به فرزند خود منتقل می كند، اما این بدان معنا نیست كه فرزند او به طور حتم دزد و جانی می شود. اگر فرزند در محیطی پرورش یابد كه هیچ گونه فسق و فجوری در آن نباشد، فاسد نمی شود. چه زیبا فرمود پیامبر اكرم(ص) كه: «كل مولد یولد علی الفطره» هر طفلی بر فطرت پاك خدایی آفریده می شود اسلام به پدیده وراثت توجه خاص دارد. در جنگ صفین امام علی(ع) به محمد حنفیه علمدار لشكر امر فرمود: ترس مدار و حركت نما. این بار نیز از حالت تهاجمی دشمن هراس نمود، امام خشمگین گردید و قبضه شمشیر را بر نشان فرزند فرود آورد و فرمود: تو این ترس را از مادرت به ارث برده ای او نیز ترسو بود. اسلام برای پاكی نسل مسلمین تمام مراقبت های لازم را در امر زناشویی دستور داده و در پیوندهای اولیه به كلیه جهات روحی و جسمی زن و مرد توجه نموده است. علاوه بر این كه مردم را در ازدواج با دیوانگان و احمق ها و میگسارها بر حذر داشته و در مقام مشورت و راهنمایی و ازدواج با فرد بداخلاق را نیز اجازه نداده است. حسین بن بشار واسطی به حضرت رضا(ع) نامه ای نوشت كه: یكی از بستگانم درخواست وصلت با من دارد ولی بداخلاق است. حضرت در جواب فرمودند: اگر اخلاقش بد است با او ازدواج مكن. همان گونه كه به نظر دانشمندان امروز، غذا در زیبایی صورت و توازن اندام و رنگ مو و چشم خلاصه تمام ساختمان كودك تاثیر دارد، اخبار و روایات اسلامی نیز در گذشته به این نكته توجه كامل داشته و درباره استفاده از غذاها، میوه ها، حبوبات و سبزیجات تعالیم لازم را به پیروان خود داده و به خصوص در بعضی از روایات از زنان باردار اسم برده و استفاده از آن خوراكی ها را به آنان توصیه نموده است. ● نقش خانواده كودك در خانه به دنیا می آید و اولین كسی كه با او ارتباط مستمر برقرار می كند، مادر و سپس پدر و سایر اعضای خانواده اند. نوع اعتقادات و ملاك و معیارهای اخلاقی، خلقی و دینی از والدین به كودك منتقل می گردد. كودك نظرات دینی و اعتقادی خانواده اش را می پذیرد. ایمان دوره كودكی با همه پاكی و صفایش این نقیصه را دارد كه از آگاهی توأم با تجزیه و تحلیل سرچشمه نگرفته است. بلكه بیشتر جنبه انفعال و تاثیرپذیری از محیط دارد و در حقیقت نوعی بازتاب است. با این وجود تكوین و پیدایش اعتقادات و قوام آن بستگی به نوع بینش و جهان بینی در خانواده حاكم است. به نظر نگارنده سنگ بنای اولیه ایجاد رغبت و انگیزه در گرایش كودك به اعتقادات و متصف شدن به مناط و ملاك اخلاقی از نام و نامگذاری آغاز و در طول فرایند رشد با تقلید، تقویت و تشویق استمرار یافته و از مرحله نوجوانی به بعد براساس عقل و تفكر در عمق وجود فرد قوام می یابد. والدین باید برای فرزندان خود نامی نیكو انتخاب نمایند. پیامبر اكرم (ص) در جواب نامه پدری، درباره وظیفه وی در قبال فرزندش چنین می فرماید: «تحسین اسمه و ادبه و وضعه موضعا حسنا» او را نام نیكو بگذارد و او را با نیكی تربیت كند و به كاری شایسته بگمارد. امام صادق (ع) می فرماید: رسول خدا (ص) نام های زشت و نامناسب اشخاص و سرزمین ها را تغییر می دادند. مردی كه خادم بتكده بود بعد از مشاهده حادثه ای خدمت رسول خدا (ص) رسید و اسلام آورد. پیامبر (ص) نام او را پرسید: مرد گفت: نماوی بن ظالم (گمراه پسر ستمگر)! حضرت نام او را به «راشد بن عبدالله (هدایت یافته فرزند بنده خدا) تغییر داد. نكته ای كه از منظر روان شناسی اهمیت بسیار دارد این است كه والدینی در تربیت فرزند خود موفق اند كه با فرایند رشد در دوره های مختلف زندگی فرد آشنایی داشته باشند. زیرا جهت انتقال مفاهیم مسایل و مفاهیم مذهبی باید تناسب ظرفیت فكری كودك به او عرضه شود. پیامبر (ص) می فرماید: خدای رحمت كند كسی را كه در نیكوكاری و نیكی به فرزندش كمك می كند. سوال شد چگونه فرزند خود رادر نیكی كمك كند؟ فرمود: آنچه در توانایی كودك است و برایش میسر است، از او بپذیرد و آن چه انجام دادنش برای كودك دشوار و طاقت فرساست از او نخواهد و او را به گناه و طغیان و كارهای احمقانه وادار نكند. امام صادق (ع) اختر تابناك آسمان عصمت و ولایت نیز می فرماید: پدر و مادر هر آنچه كه در توانایی كودك است و انجام دادن آن برای او آسان است از او قبول كنند و آنچه انجام دادن آن برایش سنگین و طاقت فرساست از او نخواهند. و امروزه، یكی از برجسته ترین و بانفوذترین چهره های روانشناسی قرن بیستم، ژان پیاژه معتقد است كودك باید تجربه های خود را با روش و سرعت خود جذب و تحلیل نماید و تلاش برای جلو انداختن تفكر انتزاعی درست نیست. او می گوید: هر نوع تفكری كه كودك به كار می برد مناسب ترین نوع است و كوشش برای تحمیل تفكر پیشرفته تر به كودك نادرست است. نتیجه این كه انتقال ارزش ها و مفاهیم اعتقادی و مذهبی به كودك سبك و سیاق مخصوص به خود را می طلبد. ● نقش الگوها در بررسی راه های جذب دانش آموزان به نماز اولین مساله ای كه به آن برمی خوریم زندگی اجتماعی دانش آموز در محیط خانواده، مدرسه، جامعه و همسالان و زندگی سیاسی او (درك مفاهیمی همچون مدیریت، حكومت و سیاست های اجتماعی) می باشد. در این فرایند دانش آموز در تعامل مستقیم با اطرافیان، خانواده، دوستان، مدیران حكومتی، تربیتی، معلم و مربی، مسجد و روحانیت، تحت تاثیر رفتارها و پیام های آنان است و منش های آنان را تحت نظر دارد و رفتارهای تعبدی و اخلاقی ایشان را پی گیری می نماید. شكل گیری شخصیت معنوی و اجتماعی دانش آموز از همان ابتدا در خانواده و بعد در مدرسه و در مراتب بعدی از طریق دیگران صورت می گیرد. بنابراین هر كدام از الگوهای رفتاری مورد توجه دانش آموز است و تحت تاثیر آن رفتارها می باشد. یكایك ارزش های موجود در جامعه و خانواده چه در جنبه های مثبت و چه در جنبه های منفی، شخصیت نوجوان و جوان را پی ریزی نموده، در نگرش مثبت یا منفی او نسبت به محیط اطراف خود نقش مهمی را ایفا خواهد كرد. تربیت و پرورش فرزندان سالم از حیث اعتقادی و منش های پسندیده در گرو توجه كافی به مسایل محیطی و رفتاری است. پدران و مادران، معلمان و مربیان، رسانه های جمعی و ارتباطی، صداوسیما، نقش تعیین كننده در ساختار ذهنی و باورهای آنان دارد. چنانچه پدر و مادر در خانواده به نقش الگویی خود توجه داشته باشند و در تنظیم روابط خویش با فرزندان همت گمارند، و تقدی به اصول اخلاقی و انسانی و بالاخره مذهبی را پیشه خود سازند، بی تردید احساس خوب و ارزشمند، پایبندی به مسایل معنوی را به فرزندان خود تقدیم نموده اند. برخورداری از ایمنی روانی و بدون اضطراب و تشویش و نگرانی در خانواده باعث خواهد شد كه كودك و نوجوان بتواند با آسودگی و احساس خوشایند نسبت به درك و انجام امور ارزشی و مورد پسند بزرگسالان و جامعه دست یازد. زیرا او به واسطه انجام این امور در محیط، بازخوردهای مثبت دریافت خواهد كرد و این عمل موجب آن می شود كه او این بازخوردهای مثبت را بیشتر تجربه كند. تجربه خوشایند و احساس رضایتمندی از رفتارهای بروز داده شده، كودك و نوجوان را به سوی اهداف و آرمان های تربیتی جامعه هدایت خواهد كرد و در نتیجه جهت یابی وی را به درك هویت معنوی و انسانی میسر خواهد نمود. پس به همان میزانی كه رفتارهای سنجیده، الگوها و مسوولان تربیتی در شكل گیری شخصیت معنوی و سجایای انسانی كودك و نوجوان موثر است، پدیداری رفتارهای متضاد با آرمان های اجتماعی، اخلاقی و مذهبی نیز در تخریب این شخصیت و هویت واقعی او موثر است. علمای تعلیم و تربیت معتقدند: «دوره نوجوانی و جوانی دورانی است كه در آن بحران هویت بر سازمان روانی فرد چیره شده، نوجوان و جوان تشنه هویت را به جست وجو و ارزیابی ارزش های گوناگون و گاه متضاد هدایت می كند تا در پایان این دوره بحرانی، احساسی از هویت داشتن را برای وی به ارمغان آورد. هویت هر فرد برآیندی از هویت واقعیت، هویت آرمانی و هویت مورد انتظار است. به تعبیر ریاضی (هویت فرد = هویت واقعی و هویت مورد انتظار) هویت واقعی تصویر از خودی است كه كودك و نوجوان از خویشتن واقعی خویش دارد. این تصویر از خود نیز تصویری است كه عمدتا توسط والدین و مربیان به ترسیم درآمده است كه مختص زمان گذشته است.» اما نقش والدین و مربیان به همین جا ختم نمی شود، بلكه این تلاش نظر به آینده ای دوخته است كه برای ساختنش زمان، هزینه و انرژی بسیاری صرف شده است. این آینده و در نتیجه چگونه شدن را والدین و مربیان به نمایندگی از جامعه در معرض دید نوجوان و جوان قرار می دهند كه این همان هویت مورد انتظار است. متاسفانه جامعه ما علی رغم سازمان و طرح نقشه ای كه با صرف میلیاردها تومان هزینه و تلاش هزاران انسان متعهد و صادق و دلسوز جهت شكل بخشیدن به هویت واقعی و هویت مورد انتظار خیل نونهالان و كودكان و نوجوانان این مرز و بوم دارد، تقریبا هیچ برنامه مدون و از پیش تعیین شده ای به منظور نفوذ غیرمستقیم به هویت آرمانی جوانان و نوجوانان ندارد. این فقدان استراتژی برای نفوذ در مهم ترین و تعیین كننده ترین بخش هویتی هر فرد، یعنی هویت آرمانی منجر به آن می شود كه بخش اعظم سرمایه گذاری های فرهنگی ما به هدر رود. استعمار فرهنگی و یا آنچه كه امروزه به نام تهاجم فرهنگی از آن یاد می شود میلیون ها دلار سرمایه گذاری در بخش نفوذ به هویت آرمانی میلیون ها جوان و نوجوان ایرانی مسلمان دارد. دشمن آگاه و بدخواه با تكیه بر یافته های روان شناختی امكان همانندسازی نوجوان و جوان را با ارایه الگوهای متناقض با الگوهایی كه برای شكل گیری هویت واقعی و مورد انتظار او ساخته ایم، در قالب هنر، ورزش، علم و سیاست فراهم می آورد و با تكیه بر مكانیزم های روان شناختی مسلط بر سازمان روانی نوجوان و جوان به هویت آرمانی او رنگ و صبغه ای كاملاً متفاوت از بافت و رنگ فرهنگی، مذهبی و اجتماعی ما می دهد كه نتیجه آن بروز پانكیسم و غرب گرایی و امثال آن است كه همه جلوه های گوناگون فقدان هویتی است كه همساز با هویت فرهنگی ماست. هویت فرهنگی كه خود برآیند هویت مذهبی، هویت ملی و هویت فردی ما است.پس روشن شد كه حیات فردی و معنوی یك نوجوان و جوان كاملاً با حیات اجتماعی و سیاسی وی در ارتباط است و نارسایی در هر كدام آن ها باعث بروز مشكلات در وجود دیگری خواهد شد. اصولاً به وجود آوردن انگیزش های قوی و تحریك كننده برای ایجاد و یا تغییر رفتار در نوجوان و جوان تابع شرایط خاصی است. زیرا جنبه های انفعالی روحیات و گسترده بودن افق فكری در ایشان مسأله را پیچیده تر می كند و مكانیزم های خاصی را نیز می طلبد. علاقه مندی نوجوان و جوان به الگوهایی چون روحانیون، علما و دانشمندان و صاحبان فضل و اندیشه و همنشینی با آنان نشان از رشد یافتگی و حساسیت در قبال مسایل فرهنگی و اجتماعی است. او به خوبی دریافته است كه انسان با تكیه بر اصول انسانی و درك مفاهیم اجتماعی و ارزشی در اجتماع می تواند جایگاه اصلی خود را پیدا و حفظ نماید. لذا او در تلاش است كه با بزرگ ترها و بزرگسالان ارتباط داشته باشد. «اگر بزرگ ترها و بزرگسالان او را تأیید نكنند بازگشت می كند و یا در جا می زند» یعنی در رشد عقلانی، عاطفی و اخلاقی نوجوان وقفه ایجاد می شود. بنابراین «امكانات ملاقات او با كسانی كه در یك جامعه به مسایل سیاسی و اجتماعی می پردازند باعث رشد اجتماعی و سیاسی او خواهد شد.» ترتیب ملاقات با روحانیون، استادان دانشگاه و كلیه كسانی كه در خط مشی های سیاسی و اجتماعی جامعه مشاركت دارند باعث پویایی رفتار و بالندگی در نوجوان می گردد. آنچه گذشت تقریباً مقدمه ای بود برای ورود به مبحث «هماهنگی حیات سیاسی و اجتماعی انسان با حیات فردی و معنوی او» كه در ارتباط با راه های جذب دانش آموزان به نماز جماعت و تقویت باورهای اعتقادی آنان مطرح شد. مسوولان نظام تربیتی كشور و عناصر دخیل در اجرای كم و كیف مسایل تربیتی كه در مدارس مشغول ایفای وظیفه می باشند و الحق در سال های اخیر كوشش فراوانی را در آموزش و ایجاد امكانات اقامه نماز جماعت در مدارس فراهم نموده اند، بایستی جدیت نمایند كه این مهم در قلب و روح دانش آموزان رسوخ كند و در سازمان شخصیتی آنان جای گیرد و توجه داشته باشند كه هر گونه رفتار نسنجیده و حساب نشده می تواند تأثیر عمیق و نامطلوبی در روند شكل گیری شخصیت و هویت معنوی او ایجاد كند و تلاش های بعدی را دچار مشكل سازد. علت این كه «نوجوان ویژگی های شخصیتی مورد نظر خود را درونی می سازد و در سازمان شخصیت خود پیاده می كند.» دست اندركاران تعلیم و تربیت، خصوصاً پرچمداران اقامه نماز در جامعه و مدارس كشور وظیفه بس خطیر و سنگین و حساسی بر دوش دارند. باید كوشش شود كه این امر در كمال آرامش و متانت روحی و برخوردهای حساب شده انجام شود و دانش آموزان عزیز این فرصت را پیدا كنند كه لطایف و ظرایف معنوی را درك و تجربه كنند و در نتیجه پرورش انسان های پارسا و متقی و مطلوب نظام تربیتی كشور میسر شود. ● الگوهای مؤثر (صاحبان فضل و اندیشه) پیش از این گفتیم كه نوجوان و جوان و حیات اجتماعی او در گرو چگونگی حیات فردی و معنوی اش بوده و در ارتباط كامل است همچنین اشاره گردید كه تربیت نسل پاك و دارای منش های الهی و انسانی در شكل گیری باورهای اعتقادی وی مؤثر است. با توجه به این كه «دوره بلوغ مقارن است با تأثیر روزافزون، جنبه انفعالی در روحیات و موارد گسترش سریع افق فكری، نهادی شدن حیات درونی، فردی شدن رفتار، بیداری جنسی، احساس استقلال، بحران هویت، كوشش برای هم شكلی و انجام كارهای بزرگ، تلاش برای مورد قبول واقع شدن» لذا با درك چنین وضعیتی پدیدآوردن یك اندیشه سالم و درست در ذهن و روان نوجوان و جوان از طریق ارایه الگوهای صحیح ضرورت تام دارد. می دانید كه گاهی شخصیت ها محیط را تحت تأثیر قرار می دهند و گاهی محیط است كه بر انسان تأثیر می گذارد. در هر حال شخصیت های مثبت یا منفی محیط ها و محیط های با شخصیت از عناصری هستند كه در شكل گیری شخصیت واقعی كودك و نوجوان عمل می كنند. پس از خانواده، كه به عنوان اصلی ترین سازمان در نهادی و درونی شدن رفتارها برای كودك و نوجوان كمك می نماید و اولین تجربیات زندگی را در اختیارش قرار می دهد، مدرسه جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهد. در این سازمان معلم و مربی الگوهایی هستند كه بیشترین درصد مقبولیت را در پیش كودك و نوجوان دارند. بی شك گذر از این مرحله در ساختار ذهنی و رفتاری كودك و نوجوان حائز اهمیت است. هوشیاری والدین و مربیان دلسوز و آگاه این امكان را برای دانش آموز به وجود خواهد آورد كه با همانندسازی، بهترین الگوهای رفتاری را برای خود انتخاب نمایند. بنابراین شركت فعالانه مدیران و مربیان در عرصه های فرهنگی و ترویج ارزش های انسانی و اخلاقی توأم با عمل، شناخت معیارهای فضیلت و انسان های فاضل را برای نوجوان آسان تر خواهد كرد. چنانچه مدیران، معلمان و مربیان همراه دانش آموز در نماز جماعت مدرسه شركت فعال داشته باشند و در اجرای فرامین الهی و مواظبت در رفتار و گفتار خود كوشش نمایند، دانش آموز رغبت پیدا خواهد كرد كه با علاقه مندی بیشتر در نماز حضور یابد. بایستی متوجه این معنا بوم كه «الگو بودن رهبران دینی، علمی و مذهبی نقش اساسی را در تكوین شخصیت دانش آموزان ایفا می كند.» یك تحقیق نشان می دهد كه ۴۸ درصد كل دانش آموزان نوجوان «اعتقاد والدین خود را به خداوند و عمل به دستورات او را در جذب فرزندان به نماز مؤثر دانسته اند.» در یك تحقیق دیگر كه از ۱۲۵ نفر دانش آموز یك مجتمع آموزشی سوال شده است ۶۶ درصد از دانش آموزان پسر و ۷۷ درصد از دانش آموزان دختر علت نمازخوان شدن و یا بودن خود را والدین خود ذكر كرده اند كه این نشانگر نقش پراهمیت خانواده و الگو بودن آن برای نوجوان و جوان است.» والدین یا اولیای مدرسه و مدیران و شخصیت های معروف جامعه هر كدام نقش ویژه و حساسی در این مهم دارند. احساس مسوولیت در سازندگی نسل مؤمن و نمازخوان وظیفه اصلی و واجب و عینی هر فرد مسلمان اعم از والدین و دیگر مربیان و الگوهای جامعه است. آری «آنجا كه هستی از ارتباط و هماهنگی برخوردار است، آن جا كه دنیا راه و كلاس است، یك نگاه، یك لبخند و یك فساد، یك فساد نیست كه هستی را به فساد می كشد و تمام دریاها و دشت ها را در خود می گیرد. (ظهر الفساد فی البر و البحر بما كسبت ایدی الناس) وقتی كه ما كوچك تر بودیم در كنار ساختمان هایی كه آجر می ریختند به بازی مشغول می شدیم و آجرها را پشت سرهم با فاصله های كوتاه می چیدیم و مارپیچ و گرد و خلاصه از شكل های مختلف، آجر كنار هم می گذاشتیم و آنگاه یك آجر را می زدیم، ما بیش از یك آجر را نزده بودیم اما چون آجرها مرتبط و كنار هم و هماهنگ بودند همه آن ها تا آخر می افتادند و بر روی زمین می ریختند، یك ضربه یك ضربه نمی ماند و یك فساد در یك جا حبس نمی شد. در هستی منظم، یك گناه، یك فساد نمی ماند وادامه می یابد و كسی كه راه بودن و كلاس بودن را حساس كرده دیگر بی حساب نمی گوید و نمی شنود و نمی بیند و نمی زند» و با ناهمخوانی گفتار و رفتار هستی پاك كودك و نوجوان را به آتش نمی كشد.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
